تحقیق تاريخچه جامعهشناسى روستائى 11ص
دسته بندي :
دانش آموزی و دانشجویی »
دانلود تحقیق
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 9 صفحه
قسمتی از متن word (..doc) :
1
تاريخچه جامعهشناسى روستائى
جامعهشناسى روستائى در آمريکا نزديک يک قرن است که بهعنوان رشته جداگانهاى از جامعهشناسى شناخته شده است. نخستين انجمن جامعهشناس روستائى در سال ۱۹۳۷ تشکيل شد و بهدنبال آن مجله جامعهشناسى روستائى انتشار يافت که در آن نتايج بررسىهاى انجام شده در زمينه مسائل روستائى منتشر مىشد. مىتوان گفت که پيدايش جامعهشناسى روستائى در آمريکا ناشى از مشکلات بود که در زندگى مردمان روستائى وجود داشت، به همين جهت بيشتر جنبه کاربردى پيدا کرد.
در اروپا جامعهشناسى روستائى پس از جنگ جهانى دوم روى کار آمد. اما اين امر به معنى آن نيست که جامعهشناسى روستائى از آمريکا به اروپا صادر شده باشد. در اروپا از گذشتههاى دور بررسىهاى روستائى در کنار دانشهائى چون: جغرافيا، تاريخ، مردمشناسى، اقتصاد کشاورزى در بسيارى از سرزمينها جريان داشته است.
بررسىهاى روستائى، در اروپا بر پايه يک سنت پژوهشى پرسابقهاى استوار مىباشد و ميان سالهاى ۱۸۹۰ و ۱۹۲۵ تحقيقات روستائى چندى انجام گرفته است. اما پژوهشهاى گستردهتر جامعهشناسى چه در زمينههاى روستائى و چه شهرى به زمانهاى اخير مربوط مىشود.
در اروپا نيز مانند آمريکا جامعهشناسى روستائى هنگامى بهوجود مىآيد و توسعه مىيابد که بدان نياز پيدا مىشود. بازسازىهاى بعد از جنگ، صنعتى شدن جامعه، رشد جمعيت، مهاجرت روستائيان به شهر، نياز به تأمين اجتماعى، دگرگونىهاى سياسى و اقتصادى سبب شدند که دولتها به فکر آن بيفتند که تغييرات اجتماعى ـ فرهنگى را تحت نظم و کنترل درآوردند، در نتيجه علوم اجتماعى و به همراه آن جامعهشناسى روى کار آمد و گسترش يافت (۱).
هر چند در آمريکا ابتدا به زمينههاى کاربردى جامعهشناسى اهميت داده مىشد، ولى بعدها جامعهشناسان به بررسى جنبههاى نظرى جامعهشناسى روستائى نيز روى مىآورند و در زمانى کوتاه جامعهشناسى روستائى رواج پيدا مىکند و در برنامههاى درسى بسيارى از دانشکدهها جاى مىگيرد.
امروز جامعهشناسى روستائى مانند ديگر رشتههاى علمى در پهنه وسيعترى از جهان شناخته شده است و در بسيارى از دانشگاههاى دنيا اعم از کشورهاى صنعتى يا در حال
2
توسعه تدريس مىشود و تحقيقات وسيع و دامنهدارى در زمينه مسائل روستائى انجام مىگيرد.
در ايران بررسىهاى روستائى از حدود ۴۰ سال پيش در مؤسسه مطالعات و تحقيقات اجتماعى دانشگاه تهران آغاز شده است.
با اجراء قوانين ارضى، مهاجرت روستائيان به شهر و برقرارى روابط گسترده بين شهر و ده و بهدنبال آن تغييرات اجتماعى در روستاها و پيدا شدن مسايل و مشکلات متعددى در حيات اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى جامعههاى روستائى، تحقيقات روستائى متداول شده است.
جامعهشناسى روستائى از لحاظ توسعه نظرى همواره با دشوارىهاى زيادى مواجه بوده است.
گذشته از محدويت دامنه تحقيقات و کمبود مفاهيم علمى در زمينه جامعهشناسى روستائى، اغلب سازمانها و مؤسسات دولتى بر تحقيقات روستائى نظارت داشتهاند. از اينرو محققان روستائى در امر تحقيق کاربردى يا نظرى همواره با دشوارىهائى مواجه بودهاند و نتايج بررسىها نه تنها از لحاظ کاربردى سودمند نبوده است، بلکه از جهت زمينه نظرى هم جامعهشناسى روستائى رشد چندانى پيدا نکرده است.
بررسىهاى جامعهشناسى روستائى زمينه توسعه و پيشرفت روستاها را فراهم مىآورد. کسانى که با مسائل روستائى سر و کار دارند، کارشناسان روستائى، مهندسان کشاورزى، کارکنان خدمات روستائى، مأموران دولتى، مشاوران خانواده روستائى، مروّجان و معلمان کشاورزى، برنامهريزان توسعه روستائى همه مىتوانند از دستآوردهاى جامعهشناسان روستائى بهرهمند شوند.
به همين جهت پرورش جامعهشناسان روستائى و انجام تحقيقات مستمر در زمينههاى اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى روستاها امرى ضرورى به نظر مىرسد.
کليات جامعهشناسى روستائى
- موضوع جامعهشناسى روستائى:
جامعهشناسى روستائى شاخهاى از جامعهشناسى است که از قواعد، اصول و روشهاى جامعهشناسى پيروى مىکند. از ويژگىهاى آن اين است که موضوع آن محدود مىشود به پديدههاى اجتماعى و نوع فرهنگى که به دنياى روستائى تعلق دارد. در داخل اين
3
چارچوب جامعهشناسى روستائى به بررسى انواع نظامهاى اجتماعى مانند: خانواده، جمعيتها، گروهبندىها، ارزشهاى اجتماعى، هنجارهاى اجتماعى، گرايشها، کارکردها، تحولات و بالأخره کليه امور و مسائل جامعه روستائى مىپردازد که شناخت آن مىتواند از يکسو براى توسعه، رفاه اجتماعى و بهبود زندگى روستانشينان سودمند باشد و از سوى ديگر زمينه گسترش جامعهشناسى روستائى را بهعنوان يک رشته علمى فراهم آورد.
از جامعهشناس روستائى انتظار مىرود که مسائل اقتصادى، فنى، زيستى، طبيعى و نيز عوامل ديگرى که در پذيرش تغييرات و نوآورىها و بهطور کلى پذيرش شيوههاى جديدى که در پيشرفت اقتصاد کشاورزى و توسعه روستائى مؤثر است از طريق تحقيق تبيين کند (۱).
(۱) . Hoyois Givanni. Sociologie rurale Editions universitaires Paris 1968 P.16
توسعه روستائى و افزايش توليد کشاورزى نه تنها مستلزم مهارتهاى فنى در زمينههاى علمى و کاربردى است، بلکه با شناخت کشاورزى سنتى و الگوهاى رفتارى انسان روستائى در ارتباط متقابل با فنون جديد کشاورزى و بهطور کلى شناخت زندگى سنتى روستائى باز بسته است. زمينهٔ چنين شناختى را جامعهشناس روستائى فراهم مىکند.
جامعهشناس روستائى در وهله نخست يک جامعهشناس است و با همان روشى به بررسى پديدههاى اجتماعى جامعه روستائى مىپردازد که جامعهشناسان ديگر در زمينه مسائل اجتماعى جامعههاى شهرى، صنعتى، خانواده، آموزش و پرورش و زمينههاى مشابه ديگر بهکار مىبرند (۲). درک معنى جامعهشناسى روستائى با آگاهى از مفهوم جامعهشناسى، روشها و قوانين آن ارتباط نزديک دارد. مردمان روستائى در کارهاى مربوط به کشاورزى فعاليت دارند، به اقتضاء آن در محدوده جغرافيائى مشخصى زيست مىکنند، آداب و رسوم، هنجارها، ارزشهاى اجتماعى و فرهنگ خاصى دارند و از الگوى رفتارى و شيوه زندگى ويژهاى پيروى مىکنند که با آنچه در جامعه شهرى وجود دارد فرق مىکند. پديدههاى اجتماعى جامعه روستائى موضوع بررسى رشته خاصى از جامعهشناسى يعنى جامعهشناسى روستائى است.
(۲) . کنستاندز، ا.ک. (A.K. Condtandse) جامعهشناسى روستائى، فريدون بدرهاى.
4
جى. بى. چى تا مبار (J. B. chitambar) جامعهشناس هند مىنويسد: جامعهشناسى روستائى يکى از رشتههاى تخصصى جامعهشناسى است که به بررسى علمى انسانهاى روستائى در ارتباط با گروههائى که با آنها کنش متقابل دارند مىپردازد. او هدف جامعهشناسى روستائى را شناخت رفتار انسان روستائى مىداند و عقيده دارد که اين امر از لحاظ کاربردى داراى اهميت خاصى است؛ زيرا دانشجوى علوم اجتماعى از طريق مطالعه در زمينههاى جامعهشناسى روستائى مىتواند درک بيشترى از رفتار انسان روستائى و رفتار خود داشته باشد (۳).
(۳) . Chitambar J.B. introductory rural sociology. A synopsis of concepts and principles.Retd. principal Allahabad Argicultural Institute 1983 p.12
اين کتاب تحت عنوان مقدمهاى بر جامعهشناسى با تأکيد بر جامعهشناسى روستائى بهوسيله: احمد حجاران و مصطفى ازکيا ترجمه شده و نشرنى آن را در سال ۱۳۷۳ منتشر کرده است. دانشجويان براى کسب اطلاعات بيشتر مىتواند به اين کتاب مراجعه کنند.
پس از پايان تحصيل وقتى بخواهد درباره مسائل مربوط به روستا کار کند، بدون شناخت از مردم روستا قادر نخواهد بود نقش خود را بهنحو مطلوب ايفا نمايد.
پلاسيد رامبو (Placide Ranbaud) جامعهشناس فرانسوى درباره پايگاه علمى جامعهشناسى روستائى مىگويد: جامعهشناسى روستائى يک رشته علمى است که بهدرستى نامگذارى نشده است. او از ده عنوان آنتى تز شهر نام مىبرد. به نظر او هيچکدام از دو مقوله شهر و ده بدون واسطه علوم ديگر نمىتوانند مورد بررسى جامعهشناسى قرار گيرند.
شهر و ده موضوعهاى بررسى پيچيده و دشوارى را تشکيل مىدهند که شناخت کامل آنها با علوم متعددى ارتباط دارد (۴). جامعهشناس روستائى در بررسى جامعه روستائى از دستآوردهاى علوم ديگرى مدد مىگيرد، يا اينکه دست کم از روشهاى آن علوم در کار تحقيق استفاده مىکند.
(۴) . Rambaud placide. sociologie Rurale. paris 1980 p.7