تحقیق استرس و بهداشت رواني 56 ص

دسته بندي : دانش آموزی و دانشجویی » دانلود تحقیق
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 59 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏استرس و بهداشت رواني
?1
‏استرس و بهداشت رواني
‏تعريف استرس
‏پژوهشگراني كه استرس و رابطه آن با بهداشت ‏رواني را مطالعه كرده‏‌‏اند‏، ‏از استرس تعاريف زيادي ارائه داده‏‌‏اند‏. ‏در اينجا‏ تعريف سليه (1994)‏، ‏فيزيولوژيست كانادايي آورده مي‏‌‏شود‏. ‏سليه‏، ‏كه تحقيقات و نوشته‏‌‏هاي ‏او درباره استرس‏، ‏از اهميت ويژه‏‌‏اي برخوردار است‏، ‏استرس را چنين تعريف مي‏‌‏كند:‏ مجموعه واكنش‏‌‏هاي غيراختصاصي ارگانيسم در مقابل هر نوع تقاضاي سازگاري از آن‏. ‏مثال زير مطلب را روشنتر مي‏‌‏كند‏. ‏اگر در چله زمستان‏ ‏فوتبال بازي كنيم‏، ‏بدن ما با سرعت ‏بخشيدن به ضربان قلب و تنفس و با تحريك غدد مولد عرق‏، ‏واكنش نشان خواهد داد‏. ‏اگر ده دقيقه مانده به شروع كلاس‏، ‏مطلع شويم كه ‏بايد گزارش تحقيقي خود را همين امروز ‏تحويل ده‏يم‏، ‏تعداد ضربان‏‌‏هاي قلب و آهنگ تنفس افزايش خواهد يافت و عرق سرد سرتاپاي وجود ما را خواهد گرفت‏. ‏بدين ترتيب‏، ‏مي‏‌‏توان گفت: استرس ‏عبارت از يك واكنش ‏جس‏مي‏‌‏است كه به دنبال ‏يك تحريك دروني‏(شناختي) ‏يا بيروني (محيطي) بوجود مي‏‌‏آيد‏. ‏محركي كه استرس بوجود مي‏‌‏آورد‏، ‏عامل استرس‏‌‏زا ناميده مي‏‌‏شود‏.
‏براي آن كه استرس ‏و عوامل استرس‏‌‏زا روشنتر تعريف شود‏، ‏باز هم مثال مي‏‌‏آوريم‏. ‏فرض كنيد ‏درس سمينار داريد و از شما خواسته‏‌‏اند تا درباره موضوعي مطلب جمع‏‌‏آوري كنيد و آن را در كلاس به صورت سخنران (كاري كه در تخصص شما نيست) ارائه دهيد‏. ‏واكنش‏‌‏هاي جسمي‏، ‏مثل افزايش تعداد ‏ضربان‏‌‏هاي قلب و آهنگ تنفس‏، ‏بالا رفتن فشار خون‏، ‏درد معده‏، ‏خشك شدن دهان‏، ‏عرق كردن دستها و‏. . . . ‏نشانه‏‌‏هاي استرس خواهد بود‏. ‏عوامل استرس‏‌‏زا‏، ‏كه اين واكنش‏‌‏ها را راه مي‏‌‏اندازد‏، ‏عبارتند از: انتقاد دروني از خود‏، ‏دلهره ناشي از نگاه‏‌‏هاي كنجكاوانه ‏برخي دانشجويان‏، ‏لب و لوچه ‏آويزان كردن برخي ديگر‏، ‏تفسيرها و واكنش‏‌‏هاي استاد‏. ‏بنابراين‏، ‏عامل استرس‏‌‏زا‏، ‏يعني هر محركي كه استرس بوجود آورد‏.
‏استرس مثبت و استرس ‏منفي
‏نبايد از مثال بالا چنين نتيجه گرفت كه استرس هميشه منفي است و بايد از آن اجتناب كرد‏. ‏اگر خوب توجه كنيم‏، ‏خواهيم ديد كه تعريف سليه‏، ‏هرنوع تقاضاي سازگاري از ارگانيسم را استرس‏‌‏آور مي‏‌‏داند‏. ‏بنابراين‏، ‏مي‏‌‏توان گفت كه تقريباً‏ همه محرك‏‌‏هاي بيروني مي‏‌‏توانند استرس ايجاد كنند‏، ‏چون همه ‏آنها از ارگانيسم ‏مي‏‌‏خواهند كه سازگار شود‏، ‏مثلاً ‏وقتي صداي‏ي مي‏‌‏شنويم‏، ‏به طرف آن برمي‏‌‏گرديم و وقتي غذايي در دهان مي‏‌‏گذاريم‏، ‏بزاق ترشح مي‏‌‏شود و همه اين اعمال براي س‏ازگاري با موقعيت است‏.
‏استرس و بهداشت رواني
?2
‏بدين ترتيب مي‏‌‏توان گفت كه در موارد زيادي‏، ‏استرس خوشايند و مفيد خواهد بود‏، ‏مثلاً ورزش‏، ‏عامل استرس‏‌‏زاي خوشايند و مفيدي است‏، ‏زيرا اثربخشي دستگاه قلبي ـ عروقي را افزايش مي‏‌‏دهد‏. ‏سليه (1974) بين استرس خوشايند يا مثبت‏، ‏مثلاً ورزش ملايم و استرس ناخوشايند يا منفي‏، ‏مثل بيماري بلندمدت‏، ‏تفاوت قائل مي‏‌‏شود‏. ‏مي‏‌‏توان گفت كه ارگانيسم هميشه در حال استرس است‏، ‏خواه اين استرس خوشايند باشد يا ناخوشايند‏، ‏خواه ملايم باشد يا ناملايم‏. ‏نبود كامل استرس هرگز امكان‏‌‏پذير نخواهد بود‏، ‏مگر اينكه تحريك بيروني وجود نداشته باشد و آن زماني است كه فرد در زير خروارها خاك خوابيده است‏. ‏بنابراين‏، ‏وجود استرس براي بقاء ضرورت دارد‏.
‏روانشناساني كه در زمينه‏‌‏ي بهداشت رواني كار مي‏‌‏كنند‏، ‏اصولاً علاقه دارند پيامدهاي منفي استرس را مطالعه كنند و به همين دليل‏، ‏آنها اصطلاح استرس را در معناي استرس منفي يا زيان‏‌‏آور بكار مي‏‌‏برند‏، ‏حال آنكه استرس مي‏‌‏تواند جنبه مثبت نيز داشته باشد‏.
‏علت‏‌‏هاي استرس‏، ‏دگرگوني‏‌‏ها و گرفتاري‏‌‏هاي زندگي
‏استرس در همه زمينه‏‌‏هاي زندگي و در همه جا با درجات مختلف‏، ‏حضور دائ‏مي‏‌‏دارد‏. ‏علت‏‌‏هاي اصلي استرس عبارتند از: دگرگوني‏‌‏هاي زندگي‏، ‏استرس بلندمدت‏، ‏گرفتاري‏‌‏هاي زندگي‏، ‏ناكا‏مي‏‌‏و تعارض‏‌‏ها‏.
‏دگرگوني‏‌‏هاي زندگي
‏رويدادهاي مه‏مي‏‌‏كه زندگي را تحت تاثير قرار مي‏‌‏دهند‏، ‏مثل ازدواج‏، ‏فوت يكي از اعضاي خانواده يا تغيير محل سكونت‏، ‏مي‏‌‏توانند استرس به همراه آورند‏. ‏طبق نظر هولمز و راهه (1967)‏، ‏مواجه شدن با تعداد زيادي از موقعيت‏‌‏هاي استرس‏‌‏زا‏، ‏در يك زمان كوتاه‏، ‏مي‏‌‏تواند براي بهداشت رواني پيامدهاي نامساعد داشته باشد‏. ‏همه تغييرات زندگي‏، ‏از جمله ازدواج‏، ‏مرگ يكي از اعضاي خانواده‏، ‏تغيير در ساعات كار روزانه و حتي تغيير در ساعات حركت وسايل نقليه استرس‏‌‏زاست و اگر ميزان استرس از توانايي سازگاري ارگانيسم قراتر رود‏،‏ ‏مي‏‌‏تواند بهداشت رواني او را بخطر اندازد و حتي به بيماري‏‌‏هاي جس‏مي‏‌‏نيز منجر شود‏.
‏هولمز و راهه‏، ‏مقايسه‏‌‏اي تهيه كرده‏‌‏اند كه 41 موقعيت استرس‏‌‏زا را به ترتيب اهميتي كه دارند‏، ‏شامل مي‏‌‏شود و مي‏‌‏تواند رابطه دگرگوني‏‌‏هاي زندگي با بهداشت رواني را پيش‏‌‏بيني كند‏. ‏مولفان‏، ‏براي هر يك از موقعيت‏‌‏ها‏، ‏ارزش عددي قايل شده و بدين وسيله مقياسي بوجود آورده‏‌‏اند كه دگرگوني‏‌‏هاي زندگي را ارزشيابي مي‏‌‏كند‏.
‏استرس و بهداشت رواني
?3
‏مقياس ارزشيابي دگرگوني‏‌‏هاي زندگي
‏مقياس هولمز و راهه در زير آورده‏‌‏ شده است‏. ‏موقعيت‏‌‏ها را بخوانيد‏، ‏دگرگوني‏‌‏هاي زندگي خود را در دوازده ماه گذشته و امتيازهاي مربوط به آنها علامت بزنيد‏. ‏جمع كل امتيازها را بدست آوريد‏. ‏اگر جمع كل امتيازها بين 200-150 شد‏، ‏37% احتمال خواهد داشت كه در طول سال مريض شويد‏. ‏اگر جمع كل امتيازها بين 200 تا 300 و بالاتر از 300 شد‏، ‏احتمال بيماري شما به ترتيب‏، ‏50‏. ‏80% خواهد بود‏.
‏طبق نظر مولفان‏، ‏اشخاصي كه امتيازهاي آنها بيشتر از 300 باشد‏، ‏در مقايسه با افرادي كه در حد متوسط قرار دارند‏، ‏احتمالاً از نظر رواني افسردگي نشان مي‏‌‏دهند و از نظر جسمي‏، ‏به بيماري‏‌‏هاي قلبي ـ عروقي و غيره نيز مبتلا مي‏‌‏شوند‏. ‏مولفان كه افزايش جمع كل امتيازها مي‏‌‏تواند پيش آگهي افزايش حوادث و رويدادهاي ناگوار زندگي باشد‏.
‏البته‏، ‏مقياس هولمز و راهه انتقادهاي زيادي بدنبال آورده است‏، ‏زير برخي متخصصان بهداشت رواني معتقدند كه تعداد زيادي از اين موقعيت‏‌‏ها استرس‏‌‏زا نيست‏. ‏پس مي‏‌‏توان پرسيد كه دقت اين مقياس تا چه اندازه لازم است؟
‏مقياس هولمز و راهه براي ارزشيابي دگرگوني‏‌‏هاي زندگي
‏موقعيت‏‌‏ها را يك به يك بخوانيد و دگرگوني‏‌‏هاي خود در دوازده ماه گذشته و امتيازهاي مربوط به آنها را علامت بزنيد‏. ‏جمع كل امتيازها را به دست آوريد و براي تفسير نتايج‏، ‏به متن مراجعه شود‏.
‏موقعيت‏‌
‏امتياز
‏پاسخ
‏فوت همسر
‏100
r
‏طلاق
‏73
r
‏جدايي از همسر
‏65
r
‏زنداني شدن
‏63
r
‏فوت يكي از اعضاي خانواده
‏63
r
‏زخ‏مي‏‌‏يا بيمار شدن
‏53
r
‏ازدواج
‏50
r
‏از دست دادن كار
‏47
r
‏استرس و بهداشت رواني
?4
‏آشتي با همسر
‏45
r
‏بازنشستگي
‏45
r
‏تغيير در سلامتي يكي از اعضاي خانواده
‏44
r
‏حاملگي
‏40
r
‏مسائل جنسي
‏39
r
‏ورود عضو جديد به خانواده
‏39
r
‏تغيير در محل كار
‏39
r
‏تغيير در وضع اقتصادي
‏38
r
‏تغيير در تعداد درگيري‏‌‏ها با همسر
‏35
r
‏وام مهم مسكن
‏32
r
‏ناتواني در پرداخت وام مسكن يا وا‏مي‏‌‏ديگر
‏30
r
‏تغيير در مسووليت‏‌‏هاي شغلي
‏29
r
‏رفتن يك فرزند از خانه
‏29
r
‏اختلاف با والدين همسر
‏29
r
‏تحقق يافتن برنامه‏‌‏هاي شخصي سطوح بالا
‏28
r
‏شروع مجدد يا قطع كار همسر
‏26
r
‏شروع يا پايان تحصيلات
‏26
r
‏تغيير در شرايط زندگي
‏25
r
‏تجديدنظر در عادات شخصي
‏24
r
‏مساله با والدين
‏23
r
‏تغيير در ساعات يا شرايط كار
‏20
r
‏تغيير محل سكونت
‏20
r
‏تغيير محل تحصيل
‏20
r
‏تغيير در سرگرمي‏‌‏ها
‏19
r
‏تغيير در فعاليت‏‌‏هاي مذهبي
‏19
r
‏تغيير در فعاليت‏‌‏هاي اجتماعي
‏19
r
‏وام كوچك خريد خانه يا غيره
‏17
r
‏تغيير در ساعات خواب
‏17
r
‏تغيير در تعداد دور هم جمع شدن‏‌‏هاي خانوادگي
‏16
r
‏تغيير در عادات غذايي
‏15
r
‏گذراندن تعطيلات تابستاني
‏13
r
‏شركت در جشن‏‌‏هاي نوروزي
‏12
r
‏خلاف‏‌‏كاري‏‌‏هاي جزئي
‏11
r
‏لازاروس و فولكمن (1984) سه فرضيه ارائه داده‏‌‏اند كه اساس ارزشيابي استرس بر حسب موقعيت‏‌‏ها را تشكيل مي‏‌‏دهند‏. ‏آنها ابتدا فرضيه استرس‏‌‏آور بودن هر دگرگوني را مورد ترديد قرار داده‏‌‏اند‏. ‏اين دو نظريه‏‌‏پرداز‏، ‏براي بيان ترديد خود‏، ‏بر تحقيقاتي تكيه‏ ‏كرده‏‌‏اند كه طبق يافته‏‌‏هاي آنها‏، ‏رويدادهاي مهم و چشمگير زندگي‏، ‏مثل يائسگي و بازنشستگي‏، ‏در اكثر افراد مسائل جدي به همراه نمي‏‌‏آورد (نوگارتن‏، ‏1970؛ روزوف‏، ‏1963)‏.
‏همچنين آنها روي اين اعتقاد ترديد كرده‏‌‏اند كه دگرگوني بايد آنقدر مهم باشد كه استرس بيماري‏‌‏زا ايجاد كند‏. ‏آنها متوجه شده‏‌‏اند كه انسان‏‌‏ها‏، ‏در ادراك از رويدادها‏، ‏تفاوت‏‌‏هاي فردي زيادي دارند‏، ‏به طوري كه يك رويداد معين براي يكي استرس شديد ايجاد مي‏‌‏كند‏‌‏، ‏اما براي ديگري هيچ استرسي به همراه نمي‏‌‏آورد‏، ‏مثلاً خانه و نقل مكان به محيط ديگر مي‏‌‏تواند براي يكي كاملاً استرس‏‌‏آور و براي ديگري آْرزوي ديرينه باشد‏.
‏به عقيده لازاروس (1990)‏، ‏موقعيت زماني استرس‏‌‏زا خواهد بود كه فرد وادار شود تا براي مقابله با آن از منابعي كه در اختيار دارد‏، ‏به شدت استفاده كند‏. ‏او معتقد است كه ما موقعيت‏‌‏ها را ارزشيابي ‏مي‏‌‏كنيم تا ببنيم آيا در حال حاضر خطرناك هستند يا بالقوه مي‏‌‏تواند خطرناك باشند يا رقابتي ايجاب مي‏‌‏كنند كه با خوشبيني و علاقه آن را دنبال مي‏‌‏كنيم؟ ما اين ارزشيابي را بر اساس افكار